Leirtausmál

Fyrir rúmum fimm árum, þegar ég skildi, þurfti ég að kaupa slatta af dóti til heimilisins, m.a. borðbúnað. Helstu staðirnir til þess arna (fyrir minn fjárhag) voru IKEA og Góði hirðirinn. Diskurinn sem hér sést er einn af sex sem ég fékk í límdum bunka í Góða. Á svipuðum tíma keypti ég jafnmarga diska í IKEA. Í dag eru þeir fyrrnefndu allir við góða heilsu, en aðeins tveir IKEA diskarnir lifa. Flestar skálar og annað leirtau sem ég keypti í IKEA á þessum tíma átti skamma (óskörðótta) ævi og þykir mér því sýnt að IKEA leir sé argasta frat.

Diskarnir gömlu eru framleiddir í Bretlandi, sennilega á áttunda áratugnum. Ef ég skil umfjöllun um Biltons rétt, hefur verksmiðjan sú gengið kaupum og sölum (eins og fótboltafélag) frá árinu 1900 og er nú til húsa í Stoke. Hef séð á netinu sama mynstur á leirtaui, en ekkert þó með þessum gula lit. Með í bunkanum góða í Góða þvældist einn "öðruvísi" diskur (sjá hér að neðan), sá er einfaldlega merktur Biltons England, og er í alveg sömu stærð og hinir. Mér finnst ávaxtamynstrið ágætt, en líkar þó betur við retróskapinn í hinum.
Gamalt og gott, það er málið.

Japanskur blár

Sonur minn, hann Matthías, er nýorðinn stúdent og af því tilefni bönkuðu góðir vinir upp á hjá okkur um daginn. Þau færðu Matta veglega gjöf og þessa þokkafullu rós. Algjör heppni að ég skuli hafa verið nýbúin að festa kaup á hentugum blómavasa hjá kristniboðunum.

Vasinn er japanskur og harla snotur, eða það finnst mér að minnsta kosti.

Ávaxtakits

Stundum dregst ég að hlutum af því að þeir eru einhvern veginn...skrítnir. Á markaði í París fyrir nokkrum árum fann ég þessa platta, ef platta skyldi kalla. Þeir eru á stærð við væna matardiska og á öðrum hanga epli og hinum perur. Mér þykir varið í þá, ójá. Veit ekkert hver bjó þá til en ímynda mér að það hafi verið litblindur frístundaartísti með duldaduld. Franskur og vanmetinn.

Ef til vill voru epli og perur ekki eftirlætisávextir listhneigða Frakkans, en bananar myndu ekki gera sig á svona platta.

Kristniboðsgrams

Nú er ég orðin rangeygð af því að liggja á netinu yfir upplýsingum um stimpla og merkingar á Royal Copenhagen pústulíni. Það sem maður getur sökkt sér í fánýtan fróðleik. En jæja. Ég fór í kristniboðsbúð í Austurveri í dag, þar gefur að líta allskonar föt og dót. Mjög skemmtilegt að gramsa, mæli með því. Fann fína hluti, keypti tvær skálar, einn vasa og tvo kertastjaka. Er ekki búin að taka mynd af neinu nema uggusuttla kertastjakanum sem hér sést.Svo gramsaði ég heima hjá mér um daginn, þegar ég hafði góðan tíma sökum hnjámeiðslaafturbatahvíldarferlis. Fann þennan líka fína vasa sem ég keypti fyrir mörgum árum í antikbúðarholu á Laugaveginum. Ætlaði að gefa hann, en af því varð ekki. Vasinn er um 15 sm hár, ómerktur, hundgamall og greinilega handmálaður. Mér finnst hann fallegur á litinn, það eru litir sem draga mig að hlutum og æra upp í mér gramshneigðina.Kannski maður gefi hann einhverjum verðugum vasaþega. Seinna.

Fuglapottur

Mamma sagði oft í gamla daga að það væri "víða pottur brotinn". Ég sá alltaf fyrir mér haldlausa eða brotna stálpotta, en núna þegar ég heyri þetta sagt sé ég fyrir mér brotna blómapotta (og skil merkingu orðtaksins að auki, sem ég gerði ekki sem barn). Hef meiri reynslu af brotnum leir en mölvuðu stáli. Hvað sem því líður tók hjarta mitt gleðihopp þegar ég sá þennan fína alls óbrotna pott í Góða hirðinum. Eitthvað svo kátt við þetta litaspil og ekki spilla fuglarnir fyrir.

Hin dularfulla Elly Volff

Fyrir nokkrum árum er ég gekk framhjá antikbúðinni á Skólavörðustíg var búið að hrúga saman á lítið borð ýmsum munum "á útsölu". Ég stóðst ekki mátið og gramsaði. Gramsarar gramsa. Þessi kertastjaki fangaði athygli mína og voru fyrir því nokkrar ástæður. Hann var fallega blár, svolítið "heimagerður" að sjá og rækilega merktur skapara sínum. Og svo þegar ég pússaði málmkantinn og kertasætið kom í ljós að þar fór skínandi kopar.
En hver var Elly Volff? Skyldi hún vera á lífi? Býr hún enn í Virum? Var hún hippi? Var hún brosmildur axarmorðingi? Var hún bæld eiginkona rauðhærðs gjaldkera?

Kertastjakinn er í fiskamerkinu.

Þáhyggja

Þegar ég var lítil var til nákvæmlega svona kertastjaki á heimilinu. Rakst á þennan í Góða hirðinum um daginn og gat ekki á mér setið. Ekki mikið að borga tvo-þrjá hundraðkalla fyrir hlýja bernskuminningu.

Fjólur veggjarins

Eignaðist þessa Jie platta í sumar og veit ekkert hvað ég á að gera við þá. Þrátt fyrir að vera ósköp snotrir og skarta blómum, eru þeir svo ólíkir að það er varla hægt að hengja þá upp saman. Ekki notar maður þá sem diska eða undir heita potta. Ef einhver er að safna svona plöttum, má hafa samband við mig, ég gæti verið til í vöruskipti:)

Stjaki

W-Germany stendur undir þessum kertastjaka sem vakti athygli mína fyrir sérkennilegan útvöxt. Hallast ég helst að því að þessi nabbi sé óhönduglegt handfang, nú eða hliðarsjálf stjakans. Kertastjakinn er um 10 sm hár og af einhverjum ástæðum er erfitt að ná á mynd undanrennutónum glerungsins. Sem mér hugnast (prófið að smella á myndina svo þið megið dást að fölleitum, transfitulausum litnum).

Undanrenna er góð.

Vasi

Í sumar fór ég á markað í Frostaskjóli og keypti heimaræktaðan hvítlauk sem var hreint unaðslega góður, blessuð sé minning hans. Margt fleira eigulegra (og ætilegra) muna mátti sjá í kraðakinu á markaðnum, m.a. þennan öndvegis vasa. Hann höfðaði til mín af því hann er óvenjulegur, bæði að lögun og lit. Illfyglið á hægri öxlinni skrækir að vasinn sé horgrænn en krúttlegi kérúbinn á þeirri vinstri talar um flauelsmjúka ólívutóna. Bæði kvikindin eru hins vegar sammála um að flekkirnir séu rauðir.

Vasinn er ómerktur, eins og mér finnst glermunir yfirleitt vera, þannig að ég veit ekkert um aldur, framleiðanda eða annað. Ímynda mér að hann sé ítalskur. Af því bara.

Ó, Amberína...

Þessa skál fann ég fyrir margt löngu í firna skemmtilegri búð sem hét Amma Ruth (því miður er hún ekki til lengur). Skálina keypti ég í afmælisgjöf handa sjálfri mér, af því mér fannst hún svo falleg. Appelsínugulir og rauðir skrautmunir gleðja hjarta mitt.

Skálin er úr svokölluðu amberínu gleri, eftir því sem ég kemst næst og nokkuð stór, eða 18 sm há. Amberínu gler var upphaflega búið til í New England Glass Company í BNA 1883 og má lesa nánar um það hér.

Vex

Magn í eina fötu (10 lítra).
Nota skal 3-4 kúfaðar matskeiðar (eftir því hve tauið er óhreint) fyrir þvott í bölum eða í suðu. Ef þvegið er í vélum, skal nota 2-3 matskeiðar.

Vex er bezt
einnig í hörðu vatni í þvottavélina, til hreingerninga, til uppþvotta.

Fyrir tæpum 30 árum, þegar ég bjó í Vesturbænum, keypti ég þennan þvottaefnispakka hjá kaupmanninum á horninu. Mér fannst pakkinn bæði forn og skondinn, og gaf fyrir hann 15 krónur. Svo notaði ég aldrei þvottaefnið, tímdi því eiginlega ekki, þótt lítið vit sé í að taka ástfóstri við þvottaefnispakka. Löngu eftir kaupin komst ég að því að hinar barnungu fyrirsætur á bakhlið pakkans eru systkinin Jón frændi (í rauðri skyrtu) og Steinunn frænka (í gulum kjól).Eftir þriggja áratuga sambúð með mér, og langa myrka fortíð þar á undan, er pakkinn lúinn en heillegur. Gat er milli augna konunnar á framhliðinni (við skulum kalla hana Dóru). Það kom fyrir slysni, og út rann hvítt duft (natriumperborat, polyfosföt, CMC og ljósvirk bleikiefni).

Vex er efni sem aldrei bregzt.

Skál í virkinu

Sumt í lífinu þarf að beisla, t.d. hesta sem maður vill að láti að stjórn. Ár eru beislaðar og stundum asnar. Orka er beisluð. Og þessi skál sem ég eignaðist nýlega er með undarlegt beisli.

Hún lætur fullkomlega að stjórn, maður tekur hana upp á einum stað og leggur frá sér á öðrum, og þar bíður hún róleg þar til hún er tekin upp aftur. Mér finnst hún falleg þessi skál en hef ekki hugmynd um uppruna hennar. Á botninum er bara þetta "E":
Gaman væri að heyra hvort einhver kannist við svona grip.

Platti

Stundum spyr ég sjálfa mig: Hver er tilgangurinn með plöttum í þessu jarðlífi? Þá sjaldan maður er virtur svars hljómar það iðulega eitthvað á þessa leið: Ekki spyrja mig.
Þessi hressi platti var keyptur í Góða hirðinum fyrir stuttu og er merktur svona á bakhlið:Fyrst Japanir hafa búið til keramíkplatta, gæti verið einhver tilgangur með þeim.

Neðri plattann fann ég á tombólu fyrir mörgum árum, innan um sjúskaðar barbídúkkur, straujuð perluhjörtu og beyglaðar niðursuðudósir.

Ef marka má Þórdísi, fyrirmynd mína og leiðtoga í gramslegu líferni, er hann gjörður á fyrri hluta áttunda áratugarins.
Plattar eru ekki allir eins. Þeir geta verið kringlóttir eða ferkantaðir, þykkir eða þunnir. Stundum veit ég ekki hvort ég held á platta, flís eða diski, alltaf svolítið spennandi móment. Grams er gott og platti skemmtilegt orð.